Met de zomervakantieperiode in aantocht, zijn er verschillende zaken waar je als werkgever of leidinggevende aan moet denken.
Allereerst is het goed om te weten dat je, als je vakantiekrachten zou willen inzetten, er voor hen dezelfde coronamaatregelen gelden als voor ieder ander. Omdat het nieuwe medewerkers zijn, is het verstandig ze zo veel als mogelijk te helpen bij het uitvoeren van de regels van het RIVM en te zorgen voor voorlichting en hulpmiddelen, zoals desinfecterende handgel, papieren handdoeken en posters met de richtlijnen die goed in het zicht hangen. Denk er ook aan om, als de 1.5 meter afstand bij jouw werkplek niet gehandhaafd kan worden, iedereen regelmatig een preventieve test aan te bieden. Veel vakantiewerkers zijn immers jong en mogelijk nog niet volledig gevaccineerd. Die testen kun je gewoon aanvragen via Testenbijcapability.nl.
Werknemers op vakantie – de verschillende kleurcodes
De kans is groot dat veel medewerkers zin hebben om op zomervakantie te gaan. Na zo’n lange tijd allerlei beperkingen te hebben ervaren, wordt er reikhalzend uitgekeken naar alle versoepelingen. Ze denken na over vakantiebestemmingen en de kleurcodes worden op de voet gevolgd. Toch staan velen nog onvoldoende stil bij de consequenties die het reizen kan hebben na terugkomst. Het is daarom aan te raden om je medewerkers hierover goed te informeren.
Op het moment van schrijven zit het als volgt:
1. Op vakantie in eigen land
Als je medewerker in eigen land op vakantie gaat, en hij of zij wordt ziek dan gelden de ‘normale’ regels. Je medewerker is vanaf dan niet met vakantie maar met ziekteverlof en als leidinggevende stel je de gebruikelijke vragen. De dagen van ziekte gaan ook niet af van zijn/haar vakantiedagen, die houdt de medewerker tegoed, en het loon wordt gewoon doorbetaald want er is geen sprake van verplichte quarantaine na afloop.
2. Op vakantie in een land met geel reisadvies
“Gele” landen hebben hetzelfde Corona-risico als Nederland. Je moet dus goed opletten voor besmettingsgevaar en je houden aan de geldende Corona-maatregelen. In “gele” landen geldt dat een werknemer bij een ziekmelding tijdens vakantie op ziekteverlof gaat en de normale loondoorbetalingsverplichting bij ziekte geldt. Na terugkomst van vakantie uit een geel land hoeft de medewerker niet in quarantaine (tenzij er sprake is van Covid natuurlijk). Maar is het dan veilig om naar een “geel” land op vakantie te gaan? Niet per se.
Van een medewerker mag namelijk verwacht worden dat hij of zij er rekening mee houdt dat een land tijdens zijn verblijf van kleur kan veranderen. Wat nu geel is, kan morgen oranje zijn. Als dat gebeurt, is het risico voor rekening van de werknemer en heeft deze geen recht op loon als hij of zij vanwege verplichte quarantaine geen arbeid kan verrichten, tenzij thuiswerken mogelijk is. Dit lichten we zo direct toe.
3. Oranje reisadvies
Voor landen met een “oranje” reisadvies heeft onze overheid aangegeven dat het risico op een besmetting in dit land groter is dan in Nederland. Of het reizen wordt om andere redenen afgeraden. Is je medewerker toch van plan hier naartoe te gaan, leg dan uit waarom jij dat liever niet wilt.
Allereerst geldt er bij terugkomst een verplichte quarantaine van 10 dagen, die na 5 dagen beëindigd kan worden met een negatieve testuitslag. Vanwege het risico op besmetting, is het verplicht om thuis te blijven. Iemand mag dus niet het werk bezoeken – ook niet zonder klachten. En als werkgever heb jij de plicht om voor een veilige werkomgeving te zorgen, voor iedereen. Je mag de toegang dus weigeren in dit geval.
Verder zijn er diverse banen en sectoren waarbij thuiswerken tijdens de verplichte quarantaineperiode niet mogelijk is. Er wordt dan geen arbeid verricht. In de praktijk betekent dat voor jouw medewerker dus extra vakantiedagen óf onbetaald verlof dient op te nemen. Want je medewerker heeft bewust het risico genomen naar een gebied af te reizen met een hoger risico op het Coronavirus (en wist ook dat een gele landscode kon veranderen in oranje). Bij onbetaald verlof kan de loondoorbetalingsverplichting van de werkgever tijdens de quarantaine periode dus mogelijk vervallen. Dit kan voor de werknemer grote consequenties hebben. Daarom doe je er als leidinggevende verstandig aan om duidelijk te maken dat deze reis volledig voor het eigen risico van de medewerker is en jullie ook mogelijk navraag doen. Je mag namelijk als leidinggevende vragen of een medewerker naar een oranje-risicoland is geweest. Je hebt een gerechtvaardigd belang omdat jij je zorgplicht voor alle werknemers en klanten moet nakomen, ondanks het feit dat een bevestigend antwoord nadelige gevolgen heeft voor de medewerker.
4. Rood reisadvies
Op dit moment zijn er nog verschillende gebieden, in bijvoorbeeld Afrika, waar rood reisadvies geldt. Bezoek hieraan wordt sterk afgeraden, het kan er levensgevaarlijk zijn en repatriëring is niet vanzelfsprekend. Als je medewerker aangeeft af te willen reizen naar zo’n gebied dan gelden dezelfde regels bij terugkomst, als voor een oranje gebied.
5. Beroepsmatige reizen
Stel, je medewerkers reizen in werkverband naar gele of oranje gebieden. Denk daarbij aan mensen die werkzaam zijn in de logistiek of transportsector, vertegenwoordigers, ambassadepersoneel etc. Dan kan een medewerker vanwege de mogelijke gezondheidsrisico’s weigeren te vertrekken, zonder dat jij als werkgever mag vragen naar de redenen. Je kunt je medewerker dus niet verplichten hier naartoe af te reizen. Maar je kan deze medewerker wel adviseren naar de bedrijfsarts te gaan voor advies. En jouw medewerker mag zelf ook vragen om een consult. Neem gerust contact met ons op als deze situatie zich in jouw bedrijf voordoet.
Bij terugkomst uit oranje gebieden dient je medewerker:
- Een negatieve PCR-test uitslag te kunnen laten zien. Deze test dient hij of zij voor de terugreis in het vakantieland af te nemen.
- Een quarantaine verklaring uit te printen, in te vullen en te onderteken. Deze kan gecontroleerd worden zowel telefonisch als via thuisbezoeken. Wanneer men zich hier niet aan houdt, kunnen er flinke boetes uitgedeeld worden.
- Een testafspraak te maken. 5 dagen na thuiskomst kan je medewerker maken via telefoonnummer 0800-1202.
Al met al doet je medewerker er dus verstandig aan om bewust en goed geïnformeerd de vakantie in te gaan. Zo is de CoronaCheck app wellicht zinvol om te installeren en via Wijs op Reis kan de landcode nagekeken worden.
Voor jou als werkgever is het van belang dat jij je medewerkers vooraf schriftelijk wijst op welke consequenties jij er als werkgever aan verbindt wanneer zij op vakantie gaan naar een land en zij daardoor na afloop niet in staat zijn om arbeid te verrichten. Een gewaarschuwd mens telt voor twee en later kun je je hier wellicht nog op beroepen.
Bedenk als werkgever ook dat als de reis zou leiden tot het inhouden van loon, dit zeer waarschijnlijk wordt gezien als een zware sanctie. Je kunt erop rekenen dat medewerkers dit willen aanvechten. Zeker in geval van de verplichte quarantainemaatregelen is op moment van schrijven nog niet bekend hoe een rechter hier tegenaan kijkt. Hou de (vak)media hiervoor de komende tijd in de gaten.
